Twierdza Toruń

[Gość Atterdag]

Twierdzi się iż jest to najpotężniejsza, a na pewno najnowocześniejsza twierdza pruska (poprawka - najprowdopodobniej najnowocześniejsza ze wszystkich twierdz na obszarze Polski) na obszarze naszego kraju. Stanowiąca ostatni element "Lini Dolnej Wisły" mającej stanowić osłonę Prus Właściwych przed najazdem rosyjskim. Nigdy nie wzięła udziału w walce, ale jej istnienie, w powiązaniu z trójkątem śmierci (Twierdza Grudządz i Chełmno, wsparte bateriami nadwiślańskimi) skutecznie hamowały wszelkie plany Rosji na tym terenie.

 

Dokłądnego opisu nie przytoczę gdyż wylano już sporo na to atramentu, a i strona TPF Toruń (http://www.torun.tpf.pl) jest przebogata we wszelkiego typu dane. Warto jednak nadmienić o obecności w jej obrębie całego szeregu interesujących struktur. Jak dwie, na owe czasy bardzo nowoczesne Baterie Pancerne 15cm (wciąż dobrze zachowane) jak i Baterię Półpancerną (dostosowaną do wież okrętowych dział kal. 10cm) oraz tzw. Bateri Eksperymentalnej 10 cm. Do tego dochodzi rzadki okaz Fortu Kolejowego i Przyczółek Mostowy.

 

Jeżeli ktoś kiedykolwiek znajdzie się w okolicach niech daruje sobie wycieczkę po starówce (chociaż i tu zostało troszkę umocnień pierścienia wewnętrznego) i wybierze się szlakiem czarnym wiodącym naokoło miasta. Masa wrażeń zapewniona.

 

Jeżeli ktoś życzy sobie poczytać więcej z chęcią udzielę informacji gdyż zdarzało mi się bywać na obiektach zamkniętych (za zgodą na badania przyrodnicze :D ) i udało mi się zyskać dokumentację wykonawczą twierdzy :D

[Gość Matys]

Z tego, co wiem znajdują się tam wysuwalno obrotowe wierze pancerne Senkpanzer M. 2 takie jak w Toniach które może za niedługo zobaczymy :mrgreen:

Chyba w fortach „Duńkowiczki” i „Łasiczki” i to chyba zachowały się tylko same gniazda??

[Gość Atterdag]

W Toruniu wysuwalnych wież nie było niestety... ale całkiem nowoczesne stałe.

 

W skład pancerza twierdzy (licząc tylko wieże artyleryjskie) wchodziły:

- wieże pancerne dla haubic 15cm ( w PB I i II)

- wieże pancerne tzw Haubitz-Panzer-Turm haubic kalibru 21cm

- doświadczalna wieża pancerna VPT dla działa kalibru 10,5cm

- Schirm Laffeten Batterie w baterii półpancernej (wieże okrętowe, 10,5cm)

 

Do tego stanowiska obserwacyjne 3 typów i stałę lawety dla dział typu nadbrzeżnego...

[Gość Atterdag]

http://www.mars.slupsk.pl/fort/grafika/tt/ttf11.jpg

 

Przykładowa wieża z Fortu I

 

Z rewelacyjnej strony: www.mars.slupsk.pl/fort :devil:

[rower1025]

to wygląda jak główka jaja ze skorupką :D

[Gość Matys]

W Toruniu wysuwalnych wież nie było niestety... ale całkiem nowoczesne stałe.

:oops: Rzeczywiście w Toruniu nie ma, pomyliło mi się z Przemyskimi fortami…gdzie takie kopuły były...

 

to wygląda jak główka jaja ze skorupką

chyba byłeś głodny :lol:

[rower1025]

no wiesz... :D forciożercą nie jestem :devil: dbam o linię :devil:

[Gość Fortuś]

W Przemyslu nie ma kopuł!!! Brak wiedzy i wprowadzanie w błąd!

[Gość Matys]

Spokojnie ;)

Może masz racje, ale ja przeczytałem inaczej ;)

Na forcie tym znajduje się również jedyna w całej Twierdzy Przemyśl zachowana unikatowa podstawa pod jedną z obrotowo wysuwanych wież M.2.(zdjęcie obok).

odnośnie przemyskich fortów: fort Duńkowiczki

żródło http://www.republika.pl/twierdza11/fort/f11.html

 

Wiadomo o dziesięciu takich wieżach wyprodukowanych w Austrii. Cztery zastosowano w forcie Tonie, sześć w przemyskich fortach "Duńkowiczki" i "Łysiczka"

o wieżach wysuwalno-obrotowych Senkpanzer M.2

źródło H. Łukasik A. Turowicz „Twierdza Kraków znana i nieznana”

[Gość Atterdag]

Aż mnie to zaintrygowało. Hmmmm..... na stronie TPF Kraków jest napisane:

 

http://www.tpfkrakow.netax.info/fa/tk/pancerze/wieze/sp02/index.htm

 

Wieża opuszczalno-obrotowa armaty M.2

 

Wyprodukowano około 15 egzemplarzy tych wież, z czego większość trafiła do Twierdzy Przemyśl (4 na fort XI, 2 na fort I/2). Zachowane egzemplarze lub ich relikty noszą sygnatury: na fortcie 44 "Tonie" VPN 3, VPN 5, VPN 7, VPN 9; na forcie XI Duńkowiczki VP 4, w Osowcu VP 11.

 

Z oczywistych względów wież SPM.02 nie mogło być w Toruniu z racji tego iż był on twierdzą Pruską... a wieże tego typu produkowano w Cesarstwie Austro-Węgierskim :)

[Gość Fortuś]

Wieże w Krakowie są... 3. Jedna gdzieś przepadła w okresie okupacji przy niszczeniu wartości bojowej fortu 44 Tonie -wysadzenie tradytora i uszkodzenie lewej baterii pancernej.

 

W Przemyslu było 6, ale było. Fort zostały wysadzone... Pozostały relikty w formie "studni" i części konstrukcji.

 

Dwie sztuki w okresie miedzywojennym zostały przewiezione do Osowca, gdzie zostały przebudowane przez Zakłady Ostrowieckie w 1930-32r i uzbrojone w ckm. Zamontowane w schroniach bojowych Fortu II Zarzecznego. Na dzień dzisiejszy pozostał tylko jeden szyb i kratownica z sygnaturą VPN6. Ciekawostką jest, że konstrukcie wieży "uzupełniono" o pierwsze wyprodukowany w wolnej Polsce pancerze. Były to pierścienie wzmacniajace szyb wieży.

Pozdrawiam chłopaków ;)

[Gość Atterdag]

A fakt, było powiedziane SĄ, a one były :)

 

W każdym razie sprowadzam z powrotem do tematu Toruń. Temat Przemyśl jest tuż obok więc do dzieła!

 

Chyba, że chcecie więcej o Toruniewie posłuchać - potem wezmę się za całą Dolną Wisłę... :mrgreen:

[Gość Matys]

nie pisałem że jeszcz tam są

Chyba w fortach „Duńkowiczki” i „Łasiczki” i to chyba zachowały się tylko same gniazda??

żeczywiscie potem temu zaprzeczyłem pisząc

takie kopuły są

ale broń Boże nie miałem taego na myśli (chodziło mi o to co po nich zostało)

 

przyznaje mój błąd, natsępnym razem będę się starł psiac bez takich głupich pomyłek, swojego posta poprawilem żeby już nie było nieporozumień

 

myśle że wszystko jest już jasne i wróćmy na właściwy temat

[Gość Atterdag]

Nawiązując do fortów Krakowskich i napisów. Na terenie Twierdzy Toruń znajdowały się obozy jenieckie/koncentracyjne (forty XI i XII) gdzie do tej pory zachowane są napisy na murach - w szczególności napisy w kaponierze stanowiącej karcer na forcie XII (uwaga przy wejściu bo ktoś ukradł pokrywy zapadni i trzeba przejśc po szynach lub oknami). Bardzo ciekawie sobie czasem poczynali alianci zachodni tam przetrzymywani.

 

Przykłady:

(tłumaczę)

(anglik) tydzień karceru za niezasalutowanie niemieckiemu oficerowi

(francuz) tydzień za kradzież jabłek z kuchni

(amerykanin) 3 tygodnie za włamanie do niemieckiej kantyny oficerskiej i wypicie większości znajdującego się tam alkoholu

 

Nie dali się złamać i dali dowód wszelkim plotkom na temat swoich nacji....

[Gość Matys]

A jak tam w Toruniu jest, co z fortami? W jakim są stanie, czy są niszczone, i tak dalej. Nigdy tam nie byłem i jestem ciekaw, jak sie Toruń ma do Europejskiego miasta kultury, jakim podobno jest Kraków, i jak tam jest traktowana sprawa fortów...

[Gość Atterdag]

Z fortami jest różnie.... podam może najważniejsze obiekty twierdzy i pokrótce opiszę:

 

Elementy twierdzy bastionowej może pominę, ale trzeba nadmienić, że wielkie plantowanie lat 20tych przeżyło część cennych obiektów jak brama kolejowa, budynki gospodarcze wbudowane w wały, dwie grodze, część kaponier od strony Wisły, główny magazyn prochowy, część umocnień dawnych lunet (niestety one same już nie) oraz Jacobsfort (Fort św. Jakuba) pełniący aktualnie rolę budynku mieszkalnego. Ostatni jest tu najcenniejszym zabytkiem, trudno znaleźć gdyż wciąż ocalała część osłaniających go wałów, oraz fosa sucha. Dodatkowo mieszkania są socjalne więc zapuszczanie się tam nie w większej grupie jest ryzykowne ;)

 

Twierdza fortowa:

 

Fort I - fort pancerny, najnowocześniejszy w Twierdzy, kiedyś wojskowy teraz w rękach prywatnych (przynajmniej dzieło główne, pozostałe obiekty różnie). Znajduje się tam strzelnica i "chyba" warsztat. Obiekt nieogrodzony ale pilnowany na tyle, że nie znikły nawet wieże pancerne

Fort II - fort główny, w rękach prywatnych, zachowany w dobrym stanie

Fort III (Werk L'Estoq) - mechanika pojazdowa, stan dobry, nawet fosa nie zasypana i nie zarośnięta

Fort IV - fort główny, ręce prywatne, muzeum, schronisko (tanie noclegi), udostępniony do zwiedzania, zachowane nawet pancerne stanowiska obserwacyjne

Fort V - fort główny, własność AMW, zamknięty, ogrodzony, pilnowany, wstęp za zgodą (na nietoperze się chodziło to jakoś dało radę), stan prawie nienaruszony

Fort VI - niegdyś wojsko, teraz bractwo rycerskie i klub motocyklowy, stan przyzwoity, ale o ile pamiętam część się nie zachowała po "oczyszczaniu Miasta" w latach 20tych

Fort VII - fort główny, zachowany dosyć dobrze, zamknięty, część dotknięta zniszczeniami wojennymi i przeróbkami, odkopano ostatnio baterię skrzydłową więc jej stan jest super, w podziemiach rozłożył się VinPol ale można się włóczyć po powierzchni, o ile nie ma bezdomnych w remizach bądź neonazistów na majdanie, miejsce pamięci

Fort VIII - poważnie uszkodzony, własność miasta, najciężej ucierpiał w wyniku "oczyszczania miasta". Wysadzono część koszar, kaponierę broniącą wjazdu, zdjęto pancerne stanowiska obserwacyjne, w podziemiach z reguły bezdomni lub paintballaowcy, w wyniku zakłócenia drenażu, sucha fosa w połowie zapełniona wodą, która podtopiła również podziemia fortu, baterie skrzydłowe wysadzone (jak większość w Toruniu)

Fort IX - część splantowano w wyniku budowy drogi wylotowej na Bydgoszcz, w podziemiach, a przynajmniej części zakłąd produkcyjny, po ugadaniu z właścicielem da radę wejść

Fort X - bateria nadbrzeżna, dawniej jednostka policji wodnej, długa bateria, środek zdewastowany, ale samo dzieło trzyma się - oddalenie od miasta

Fort XI - główny, własność wojska, potem Polmozbytu, zaśmiecony wydrukami z firmy, liśćmi i innym badziewiem, ostatnio skradziono oryginalny parkan forteczny, wewnątrz zachowany prawie w całości, niestety ktoś pożyczył klapy zapadni więc trzeba uważać, kaponiera wjazdowa idealna, ostatnia cała kuchnia forteczna w Toruniu też, chociaż nie wiem jak w tym roku

Bateria eksperymentalna - ostatnio przejęta przez TPF i zamieniona w muzeum (niestety przy okazji naruszyli sporo zasad obowiązujących na obiektach w sieci Natura 2000), zachowana w stanie dobrym

Bateria półpancerna - stan do niedawna dobry, pancerne stanowisko obserwacyjne odporne na odpiłowanie, ale wzięli się za pozostałe zawiasy i inne metalowe elementy

Fort XII - pośredni, dawniej Wojskowy Magazyn Okopowizny, dziś zajęty głównie przez bezdomnych, w dalszym ciągu jednak nieźle zachowany, nadgryzł go jednak ząb czasu, ocalało stanowisko obrony wjazdu

Fort XIII - główny, zajęty przez WP, wstęp wzbroniony (niezałapałem się tu na badania)

Bateria Pancerna 1 - jw.

Bateria Pancerna 2 - własność prywatna, rejestr zabytków, ocalała prawie cała poza wieżami pancernymi, najnowowcześniejsze dzieło w twierdzy, zachowana część mechanizmów, windy amunicyjne, pomieszczenia wciąż dosyć czyste, tunel do stanowiska obserwacyjnego częściowo zalany ale da się przejść, zachowała się równiez ukryta klapa od wyjścia ewakuacyjnego :D

Fort XIV - pośredni, otoczony największą w Toruniu fosą wodną, istnieją resztki po długim moście zwodzonym - teraz puszczony jest normalny, stan dobry, własność wojska, a teraz prywatna, planowany hotel - ale bardziej wygląda na pralnię pieniędzy

Fort XV - częściowo zniszczony, wyższy stan wody spowodował zalanie części podziemnych pomieszczeń, 1/3 VinPol, 1/3 oczyszczalnia ścieków, reszta spokojnie dostępna

 

Fort Kolejowy - w wyniku oczyszczenia miasta zupełnie zdewsatowany w dwudziestoleciu, z pięknego i unikalnego dzieła zrobiono górkę z ruinami, ozostała studnia i stanowisko działa + trochę wysadzonych elementów

Bruckentopf - nie byłem, ale zachowany dobrze, wytwórnia sera LacPol, część oczywiście ucierpiała w czasie 20lecia i późniejszej przebudowy, niedostępny z powodu fosy, ale podobno dogadać się można, jego Anschlussbatterie zdewastowane ale dalej można je odczytać w terenie...

 

 

Umocnienia międzypola (schrony piechoty, artylerii, magazyny) - różnie

 

 

Tyle z pamięci :)

 

Każdy moge opisac dokłądniej, ale jak ochłonę z powrotu z pracy ;)

[Gość Matys]

Czyli nie jest tak źle, z tego, co piszesz to tylko z XV, XI, VIII nie jest najlepiej, gdyby tak porównać z krakowska twierdza, to u nas znacznie gorzej. Tyle, że w Toruniu samych fortów jest mniej niż w Krakowie.

[Gość Atterdag]

16 fortów, przedmoście, część umocnień bastionowych, fort pełniący rolę cytadeli, 2 baterie pancerne, 1 półpancerna, 1 eksperymentalna i bliżej nieokreślona liczba obiektów międzypola, do tego szaniec Rudak i resztki długiej baterii, plus zachowane polowe umocnienia wysunięte. Wbrew pozorom jak na tak małe miast jest tego dużo. A biorąc pod uwagę, że Toruń stanowił jedną wspierającą się ogniem grupę twierdz w połączeniu z Twierdzami Chełmno, Grudządz, przedmościem Fordon i bateriami nadwiślańskimi liczba ta rośnie :)

[Gość Helmut]

Matys - bylem w roku 2002 w forcie I w srodku, nie ma tam ani strzelnicy, ani skladow, fort stoi pusty. :) No i jest ogrodzony... poza tym, fajne są te wieże pancerne w środku :) ogromne...

[Gość Atterdag]

Jest :)

 

Fort wówczas nie miał właściciela. Od około roku 2004 znajduje się w rękach prywatnych. Strzelnica jest, podobno jak jakiś składzik części (pewnie stróżów o podejrzanej aparycji)... do tego właściciel dokonuje samodzielnej penetracji fortu z wykrywaczem - mają trochę znalezisk... a wieże rzeczywiście są ogromne i piękne - polecam też BP I na terenie jednostki wojskowej, ale tam trzeba mieć zgodę :D

[Atterdag]

Odświeżając temat toruński.

 

Obiektów fortyfikacyjnych jest więcej niż na terenie Krakowa. Głównie dzięki rozbudowaniu sieci schronów międzypola i baterii mobilizacyjnych. Samych schronów amunicyjnych jest więcej niż krakowskich szańców. Poniżej wklejam zdjęcie narysu unikatu, niestety zniszczonego - Fortu Kolejowego. Można się pokusić o stwierdzenie iż stanowił on rozwinięcie idei widocznej w krakowskich szańcach. A z resztą, spójrzcie sami.

 

http://img837.imageshack.us/img837/395/eisenbahnfort.jpg

[Atterdag]

Coś dla odświeżenia tematu. Tym razem bateria półpancerna - element umocnień międzypola Twierdzy Toruń. Poniżej skan planu wykonawczego i opis z wiki.

 

http://img715.imageshack.us/img715/5122/bateriappancerna.jpg

 

Pruska bateria półpancerna SLB dla trzech armat 10 cm, wzniesiona w 1898 r.

Kopuła Oobserwacyjna P.B.St 96 (L.) (bateria półpancerna SLB)

 

Wstępny projekt baterii został sporządzony 23.XI.1897 r. Wersję realizacyjną (wraz ze schronem amunicyjnym) przygotowano 8.VI.1898 r. Zadaniem baterii było wzmocnienie południowo - zachodniego odcinka Twierdzy Toruń, mającego szczególne znaczenie w aspekcie zespołu fortyfikacji Linii Dolnej Wisły. Na odcinku tym wzniesiono w latach 1895-1896 jednowieżową baterię pancerną dla armaty 10 cm. Bateria ta miała zostać rozwinięta do wersji dwuwieżowej jednakże projekt ten porzucono i bateria nie wyszła poza studium doświadczalne. W efekcie odcinek który planowano wzmocnić armatami pod pancerzem, pozostawał bez takowej osłony. Możliwe iż właśnie niespełnienie nadziei pokładanych w Baterii AB IV zaowocowało powstaniem Baterii Półpancernej - obiektu znacznie prostszego i tańszego a równocześnie mogącego uzupełnić lukę na odcinkach planowanych do ochrony obiektami pancernymi. Baterię wyposażono w instalację łączności akustycznej (rury głosowe) i elektrycznej, łączące punkty obserwacyjne z wieżami i magazynami amunicji. Koszt budowy baterii tego typu wynosił 312.000 mk, a z przepisowym zapasem amunicji (po 2000 nabojów na działo) 740.000 marek. Obsada składała się z oficera, 8 podoficerów, 37 kanonierów i 4 obserwatorów. Obsługę pojedynczej wieży stanowił podoficer i 6 kanonierów. Konstrukcje betonowe bloku bojowego baterii toruńskiej kosztowały 60.707 mk (wobec preliminowanych 60.900), a stanowiska obserwacyjne 20.665 mk. Jedna wieża kosztowała 41.000 mk (bez lufy), lufa 17.500 mk a wieża obserwacyjna 7.500 mk. W 1906 r. Przygotowano w środkowej komorze amunicyjnej wnękę dla przechowywania zapasowej lufy armatniej kosztem 1 332 mk. Na zapolu bloku bojowego, w odległosci ok. 70 m, ulokowano główny magazyn amunicji dla baterii. Potężny 6-komorowy schron amunicyjny o identycznej konstrukcji silniejszych ścian i sklepień mieścił 6026 szt. amunicji oraz niewielki warsztat amunicyjny i pomieszczenie dla personelu. Koszt jego budowy wyniósł 90.711 mk. Amunicję dowożono kolejką wąskotorową torowiskiem ułożonym w zagłębieniu, wypłycającym się przy bloku bojowym. W styczniu 1920 r. przejęta (wraz z twierdzą) przez Wojsko Polskie w stanie zdewastowanym. Okres złomowania wież nie jest znany.

 

Prusy miały sporo szczęścia z wojną z Francją gdyż otrzymali dzięki niej znaczne kontrybucje i zastrzyk darmowej siły roboty. Stąd stać było ich na takie ekstrawagancje jak stałe obiekty międzypola, których w Krakowie jest jak na lekarstwo ;)