"Legiony Polskie 1914-1918" w Muzeum Narodowym

[Frangern]

Od 6 sierpnia można zwiedzać nową wystawę w Galerii "Broń i Barwa w Polsce", w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie. Będzie czynna do 30 września przyszłego roku. Jeszcze jej nie widziałem, ale słyszałem, iż wątek istnienia i funkcjonowania Twierdzy Kraków również został uwzględniony wśród poruszanej tematyki.

 

 

Zorganizowana w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie ekspozycja Legiony Polskie 1914-1918. Wystawa w setną rocznicę wybuchu Wielkiej Wojny i Czynu Legionowego przypomina ludzi i wydarzenia, które doprowadziły do odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Podzielona została na dwie zasadnicze części.

 

Pierwsza część - Wielka Wojna - poświęcona jest I wojnie światowej i ukazuje jej nowoczesny charakter. Zobaczyć można umundurowanie, oporządzenie i uzbrojenie używane przez armie Niemiec, Austro-Węgier oraz Rosji, Francji i Wielkiej Brytanii. Niewątpliwie uwagę widza powinny zwrócić oryginalne pamiątki związane z konkretnymi wydarzeniami. Wyeksponowany model moździerza Skoda 305 mm otrzymał w prezencie w 1927 roku Generalmajor Ludwig Riedl. Jego oddział ogniem z takich moździerzy rozpoczął bitwę pod Gorlicami 2 maja 1915 roku – jedną z decydujących o losach I wojny światowej - co upamiętnia grawerowana tabliczka. Innym ciekawym zabytkiem jest łuska francuskiego pocisku artyleryjskiego pokryta dekoracyjnym grawerunkiem z napisem Souvenir - Verdun 1916. Przerobiona została przez żołnierza na wazon. W tej części wystawy przedstawiono również udział polskich formacji tworzonych u boku Rosji – Legionu Puławskiego i Armii Polskiej we Francji – mundur sapera z 1918 roku, a także Polaków służących w armiach zaborczych. Nigdy nie publikowany album pamiątkowy austriackiego 16 pułku strzelców z lat 1916-1917 z dwujęzycznymi podpisami z pewnością zainteresuje niejednego miłośnika historii. Innym, po raz pierwszy eksponowanym obiektem jest atlas I wojny światowej zawierający mapy sytuacji na wszystkich frontach Wielkiej Wojny. Mapy opatrzone komentarzem wydawane były w Monachium co tydzień od 1914 do 1918 roku. Dla atlasu tego przygotowana jest specjalna aplikacja komputerowa umożliwiająca obejrzenie całości.

 

Część druga ekspozycji - Leguny - prezentuje dzieje Legionów Polskich. Zilustrowane zostaną obrazami olejnymi, akwarelowymi, rysunkami i rzeźbą oraz oryginalnymi elementami umundurowania, uzbrojenia i oporządzenia. Znajdzie się tu m.in. opaska austriackiego Landsturmu z 1914 roku, którą zobowiązani byli nosić legioniści, a której ostentacyjnie nie nosili, akcentując w ten sposób polskość i odrębność od wojska austro-węgierskiego. Uzupełnieniem będzie falerystyka. Wyeksponowane zostaną m.in. różne rodzaje orłów do czapek wojskowych i odznaki pamiątkowe formacji legionowych. Ten wyjątkowy zespół pamiątek gromadzony w latach wojny przez Naczelny Komitet Narodowy został podarowany w 1920 roku do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie. Służący w legionach artyści pozostawili niezwykły dokument walk Legionów Polskich. Wykonane przez nich portrety legionistów i miejsc, gdzie toczyli walki, są często datowane dziennie, zaopatrzone autografem portretowanego i numerem jednostki, w której służył. Stanowią dziś doskonałe źródło do prowadzenia badań nie tylko nad stylem artystycznym, ale też nad historią legionów. Drugim takim dokumentem jest fotograficzny reportaż wojenny. Przechowywane w zbiorach Muzeum oryginalne szklane klisze, wykonane przez Stanisława Janowskiego w latach 1914-1918, dokumentujące walki legionów zostaną udostępnione w ekspozycji w formie elektronicznej.

 

Z myślą o młodych widzach przygotowaliśmy rekonstrukcję fragmentu okopu i ziemianki. Ma to być miejsce przybliżające życie żołnierskie z całą grozą wojny. Tu zaplanowane są zajęcia edukacyjne.

 

Piotr Wilkosz, kurator wystawy

 

Wystawa na stronie internetowej muzeum - http://www.muzeum.krakow.pl/NewsItem.302.0.html?&cHash=969b993d81cfd25e44eb1ddc06b9abf7&tx_ttnews[backPid]=42&tx_ttnews[tt_news]=6477