Skocz do zawartości

Tragedia na Przełęczy Diatłowa (1 luty 1959 r.)


Rekomendowane odpowiedzi

Tragedia na Przełęczy Diatłowa

 

Śmierć grupy Diatłowa – wydarzenie, które miało miejsce prawdopodobnie w nocy z 1 na 2 lutego 1959 roku, na wschodnim stoku góry Kholat (ros. Холатчахль), w północnej części Uralu.

 

 

Dziewięcioro uczestników studenckiej wyprawy w góry Uralu poniosło śmierć w niewyjaśnionych ostatecznie do dziś okolicznościach. Na cześć przywódcy wyprawy, Igora Diatłowa, przełęcz, gdzie doszło do tragedii, nazwano Przełęczą Diatłowa.

 

25 stycznia 1959 roku grupa dziewięciu studentów Uralskiego Instytutu Politechnicznego w Swierdłowsku (obecnie Jekaterynburg) wyruszyła na narciarską wyprawę w północną część Uralu, w towarzystwie doświadczonego 37-letniego przewodnika Aleksandra Zołotariowa. Celem wyprawy był szczyt Otorten; planowana trasa w porze zimowej oznaczona była jako trasa trzeciej, najtrudniejszej kategorii. Wszyscy uczestnicy ekspedycji mieli duże doświadczenie w podobnych wyprawach i byli przygotowani na niezwykle surowe warunki, jakie oczekiwały ich zimą w górach Uralu. Igor Diatłow planował wyprawę do Arktyki i traktował wypady podobne do wyprawy w okolice Otortenu jako przygotowanie do arktycznej podróży.

W skład ekspedycji wchodzili:

  • Igor Diatłow (Игорь Дятлов) – student wydziału radiowego, 23 lata;
  • Zinaida Kołmogorowa (Зинаида Колмогорова) – studentka wydziału radiowego, 22 lata;
  • Ludmiła Dubinina (Людмила Дубинина) – studentka ekonomii, 21 lat;
  • Aleksandr Kolewatow (Александр Колеватов) – student wydziału geotechnicznego, 25 lat;
  • Rustem Słobodin (Рустем Слободин) – student wydziału inżynierskiego, 23 lata;
  • Jurij Kriwoniszczenko (Юрий Кривонищенко) – student wydziału inżynierskiego, 24 lata;
  • Jurij Doroszenko (Юрий Дорошенко) – student ekonomii, 21 lat;
  • Nikołaj Thibeaux-Brignolle (Николай Тибо-Бриньоль) – student wydziału inżynierskiego, 24 lata;
  • Siemion Zołotariow (Семён Золотарев) – przewodnik, 37 lat;
  • Jurij Judin (Юрий Юдин) – student ekonomii, 21 lat, zmarł 27 kwietnia 2013 roku[1] i zgodnie z jego ostatnią wolą został pochowany 4 maja w Jekaterynburgu na cmentarzu Michajłowskim, w miejscu gdzie spoczywają ciała uczestników wyprawy[2].

25 stycznia wieczorem ekspedycja dotarła pociągiem do miasta Iwdiel w obwodzie swierdłowskim. Następnego dnia ciężarówka zabrała studentów do miejscowości Wiżaj – najdalej wysuniętej na północ zamieszkanej osady w tym rejonie. Po przenocowaniu, 27 stycznia wyprawa wyruszyła w stronę góry Otorten. Następnego dnia Jurij Judin zachorował i musiał zawrócić do Wiżaju, podczas gdy reszta kontynuowała wyprawę[3]. Jak się wkrótce okazało, Judin był jedynym członkiem wyprawy, który pozostał przy życiu.

31 stycznia ekspedycja, maszerując wzdłuż rzeki, dotarła na krawędź piętra wysokogórskiego. Członkowie wyprawy zbudowali mały schron, gdzie pozostawili zapasy żywności na drogę powrotną, po czym kontynuowali podróż. Wieczorem 1 lutego dotarli na zbocze góry Chołatczachl (w języku miejscowego ludu Mansównazwa ta oznacza "Martwa Góra". Ma to związek z faktem, że na nieporośniętym lasem wzniesieniu nie ma zwierząt.). Pierwotnie wyprawa planowała ominąć tę górę i przejść przez położoną nieopodal przełęcz. Z uwagi jednak na pogarszającą się pogodę, zboczyli z kursu i znaleźli się na zboczu góry, gdzie postanowili rozbić obóz i przeczekać złe warunki atmosferyczne.

Tragedia na przełęczy[edytuj]

Zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami Diatłow po powrocie z góry Otorten miał wysłać znajomym telegram z zawiadomieniem o sukcesie wyprawy. Według planu ekspedycja miała powrócić do Wiżaju najdalej 12 lutego. Gdy do 20 lutego nie doczekano się żadnych wieści, Uralski Instytut Politechniczny na żądanie rodzin uczestników wyprawy wysłał pod górę Otorten ekspedycję ratunkową.

220px-Dyatlov_Pass_incident_02.jpg
 
Uszkodzony namiot znaleziony przez ekipę ratowniczą

26 lutego ekspedycja natrafiła na namiot wyprawy Diatłowa. Był poważnie uszkodzony, jego powierzchnia rozcięta – jak potem ustalono – od wewnątrz. Od namiotu prowadziły ślady stóp, kierujące się w stronę przeciwnego brzegu przełęczy i odległych o mniej więcej półtora kilometra sosen na krawędzi lasu, jednak po 500 metrach ślady te zniknęły pod śniegiem.

Gdy ratownicy dotarli do sosen, odnaleźli pod nimi szczątki małego ogniska oraz zwłoki Kriwoniszczenki i Doroszenki, bose i ubrane jedynie w bieliznę. Podczas drogi powrotnej do namiotu odnaleziono w śniegu kolejno ciała Diatłowa (300 m od sosen), Słobodina (480 m) i Kołmogorowej (630 m). Pozy, w jakich ich znaleziono, wskazywały, że próbowali oni powrócić do namiotu. Badania ciał wskazały, że wszystkie pięć osób zmarło z powodu hipotermii – zamarzło na śmierć. Jedna z osób miała lekko pękniętą czaszkę, jednak zdaniem anatomopatologów nie było to obrażenie zagrażające życiu.

Po długich poszukiwaniach, 4 maja w położonym nieopodal jarze odnaleziono pod warstwą śniegu cztery pozostałe ciała. W tym przypadku zwłoki miały poważne obrażenia: Thibeaux-Brignolle miał strzaskaną czaszkę, zaś Zołotariow i Dubinina zmiażdżone klatki piersiowe (jak opisali patomorfolodzy, obrażenia przypominały te odnoszone podczas wypadków drogowych); dodatkowo brakowało języka i części twarzy Dubininy.

Ślady wskazywały, że członkowie ekspedycji byli zmuszeni nagle opuścić namiot. Pomimo że temperatura tamtej nocy wynosiła między -15 a -18 °C, część z nich była częściowo rozebrana, niektórzy byli boso bądź mieli założony tylko jeden but. W maju 1959 roku śledztwo w sprawie tragedii na przełęczy umorzono. Według ustaleń organów śledczych, w tym czasie w rejonie przełęczy nie stwierdzono przebywania nikogo innego poza członkami ekspedycji. Według oficjalnej wersji, przyczyną śmierci członków wyprawy było „działanie nieznanej siły”.

Hipotezy[edytuj]

220px-El-yeti-ruso-4.jpg
 
Odkopane jedno z ciał

Wokół tragedii na przełęczy narosło wiele hipotez i teorii spiskowych. Członkowie rodzin ofiar założyli specjalną fundację, której celem jest ustalenie prawdy o tragicznych wydarzeniach w nocy 2 lutego 1959 roku.

Udało się ustalić w przybliżeniu chronologię zdarzeń. Nad ranem 2 lutego 1959 roku grupa wędrowców nagle, w pośpiechu opuściła namiot; zamiast rozwiązać go, przecięła jego bok. Studenci i przewodnik – część z nich ubrana, część w strojach mniej lub bardziej niekompletnych – dotarła do rosnącej około 1,5 km od namiotu wielkiej sosny, na krawędzi lasu, nieco poniżej namiotu. Pozostali tam przez około dwie godziny, rozpalając ognisko. Kompletnie ubrani wędrowcy pożyczyli niektóre części garderoby niekompletnie ubranym. Połamane gałęzie wskazywały, że studenci wspinali się na sosnę, prawdopodobnie by zobaczyć, co dzieje się z porzuconym namiotem. Być może lekkie pęknięcie czaszki jednego z nich było spowodowane upadkiem.

Gdy Kriwoniszczenko i Doroszenko zmarli z wyziębienia, Diatłow, Kołmogorowa i Słobodin podjęli próbę dotarcia do namiotu; cała trójka zamarzła po drodze. Pozostali, po zabraniu zmarłym niezbędnych części odzieży (Dubinina miała stopy owinięte spodniami Kriwoniszczenki), zdecydowali się skryć głębiej w lesie, gdzie, błądząc w mroku, wpadli do jaru. Thibeaux-Brignolle zginął od razu; wkrótce po nim na skutek wychłodzenia i odniesionych obrażeń zmarła Dubinina. Zołotariow, by ogrzać się, zabrał jej kurtkę; wkrótce jednak podzielił jej los. Niedługo potem z wyziębienia zmarł Kolewatow.

Nie udało się ustalić, dlaczego grupa doświadczonych i niejednokrotnie już podróżujących w podobnych warunkach wspinaczy nagle opuściła namiot i dlaczego przez mniej więcej dwie godziny nie odważyła się do niego powrócić. Pojawiło się kilka hipotez na ten temat.

  • Atak Mansów. Mansowie, poirytowani faktem, że wędrowcy wkroczyli na ich tereny, mogli w nocy zaatakować obozowisko, by przegonić intruzów. Jednak wcześniej podobnych zachowań w tym rejonie nie stwierdzano. Mansowie generalnie nie przejawiali agresji wobec nieuzbrojonych obcych wędrujących przez ich tereny, a dodatkowo nie stwierdzono żadnych śladów, wskazujących na to, że tragicznej nocy na przełęczy był ktokolwiek inny poza ekspedycją Diatłowa.
  • Lawina. Członkowie ekspedycji, słysząc w nocy podejrzany hałas, mogli uznać go za dźwięki nadchodzącej lawiny i w pośpiechu opuścić namiot. W powiązaniu z inną teorią, uważano, że nad obozowiskiem mógł w nocy przelecieć wojskowy samolot odrzutowy; hałas silnika mógł być błędnie zinterpretowany jako huk schodzącej lawiny. Jednakże stok, na którym ekspedycja rozbiła namiot, był zbyt płaski, by mogła z niego zejść lawina. Diatłow i Zołotariow – doświadczeni przewodnicy wysokogórscy – ustawili namiot ekspedycji w miejscu, gdzie zagrożenia lawinowego teoretycznie nie było. W miejscu tragedii nie było też żadnych śladów, wskazujących na zejście lawiny.
  • Wojskowe eksperymenty lub ćwiczenia. Członkowie innej ekspedycji, przebywającej w tym czasie 50 kilometrów na południe od przełęczy, opowiadali o dziwnych pomarańczowych kulach, jakie widzieli na niebie na północ od swojej pozycji. Dodatkowo, ubrania niektórych ofiar wykazywały znacznąradioaktywność. Członkowie rodzin ofiar twierdzili, że oddane im ciała miały nietypowy, pomarańczowy odcień skóry, a w rejonie Chołatczachlu znaleziono sporo części jakiegoś tajemniczego urządzenia. Przyczyniło się to do powstania hipotezy, jakoby w rejonie góry Otorten wojsko prowadziło loty ćwiczeniowe bądź testowało nowe samoloty odrzutowe bądź nowe rodzaje broni, co przyczyniło się do tragedii.

Teoria ta została odrzucona przez wojskowych: choć obecnie nad rejonem Chołatczachlu przebiega cywilny korytarz powietrzny, w 1959 roku nie był on jeszcze wytyczony. Północny Ural leżał w głębi terytorium ZSRR i w jego pobliżu nie było żadnych baz lotniczych; rozmieszczone były one bliżej granic Związku Radzieckiego, by w razie zagrożenia móc je odeprzeć, nim dosięgnie ono terytorium ZSRR. Najbliższa baza lotnicza znajdowała się w pobliżu Swierdłowska, ponad 600 km od miejsca tragedii. Stacjonujące tam wówczas samoloty Jak-9 i MiG-15 nie mają wystarczającego zasięgu, by dotrzeć w rejon góry Otorten i powrócić do bazy. W miejscowości Iwdiel znajdowały się samoloty, ale były to cywilne maszyny An-2. Poligon, gdzie Armia Radziecka testowała nowe samoloty, mieścił się w mieście Żukowskij pod Moskwą. Nowe rodzaje uzbrojenia testowano zaś we Władimirowce pod Astrachaniem. Wojsko nie prowadziło żadnych testów w trudno dostępnych rejonach Uralu, gdzie odzyskanie ewentualnych szczątków maszyny bądź pocisku byłoby niezwykle trudne i kosztowne. Radioaktywność obecna na ubraniach niektórych ofiar mogła być efektem przypadkowego skażenia w Uralskim Insytucie Politechnicznym; źródłem skażenia był potas-40[potrzebny przypis], rzadki izotop promieniotwórczy niestosowany do celów wojskowych. Tajemniczy odcień skóry ofiar, o jakim mówili członkowie ich rodzin, mógł być efektem oparzenia słonecznego lub zmian pośmiertnych. Tajemnicze części urządzenia odnalezione na górze okazały się częściami starej, nieużywanej od lat wieży radarowej.

Uszkodzenie twarzy Dubininy przypisano działaniom drapieżników, np. lisów.

Nie ustalono w jaki sposób powstały obrażenia trzech ofiar znalezionych w jarze. Był on o wiele zbyt płytki (4-6 m), by przy wpadnięciu do niego ofiary mogły doznać takich obrażeń (strzaskanie czaszki i zmiażdżenie klatek piersiowych), obrażenia nie mogły również być efektem pobicia.

Do dziś oficjalnie nie ustalono dlaczego w środku nocy ofiary opuściły namiot, przez co wciąż pojawiają się nowe teorie spiskowe, zakładające np. działanie istot pozaziemskich. Pojawiła się też duża ilość informacji o rzekomym utajnieniu części dokumentów dotyczących dramatu na przełęczy oraz o zamknięciu terenu, gdzie doszło do tragedii przed osobami postronnymi. W rzeczywistości całość dokumentacji wypadku na przełęczy była i jest dostępna. Teren zaś zamknięto z obawy przed innymi podobnymi zdarzeniami.

W 1967 roku Jurij Jarowoj, dziennikarz ze Swierdłowska, napisał książkę Wysszej katiegorii trudnosti (ros. Высшей категории трудности), opartą na wydarzeniach grupy Diatłowa. Zebrał on również spory zbiór dokumentów i zdjęć związanych ze sprawą. Gdy w 1980 roku zginął w wypadku drogowym, jego zbiory zaginęły, co spowodowało pojawienie się kolejnych spiskowych teorii – choć jak się okazało same okoliczności wypadku nie budziły wątpliwości, a zawartość mieszkania mieszkającego samotnie Jarowoja po jego śmierci po prostu wywieziono w całości na wysypisko śmieci.

W 2013 roku Donnie Eichar, amerykański producent filmowy, wydał książkę Dead Mountain: The Untold True Story of the Dyatlov Pass Incident, w której postawił hipotezę, że za opuszczenie namiotu w panice przez uczestników wyprawy odpowiedzialne były infradźwięki. Generowane miały być one przez wiatr i ukształtowanie terenu, które stworzyło ścieżkę wirową von Kármána[4]. Eichar wykluczył jednocześnie wojskowe i ponadnaturalne przyczyny wypadku.

W 2014 roku ukazał się film dokumentalny "Zagadka rosyjskiego Yeti", w którym amerykański badacz Mike Libecki stawia hipotezę, że grupę Diatłowa zabił tytułowy yeti[5].

Jewgenij Bujanowow przeprowadził śledztwo [6]w wyniku którego doszedł do wniosku, że namiot został zasypany niewielką lawiną (zsunięcie się deski śnieżnej), która spowodowała obrażenia głów i klatek piersiowych niektórych uczestników oraz zasypała część ekwipunku i ubrań. Członkowie ekspedycji postanowili wrócić do schronu postawionego dzień wcześniej, w którym zostawili jedzenie, drewno i zapasowy sprzęt na drogę powrotną, ale pomylili drogę i zeszli do sąsiedniej doliny, gdzie zmarli z wychłodzenia.

Tragedia na Przełęczy Diatłowa w popkulturze[edytuj]

  • Film w reżyserii Renny'ego Harlina "Tragedia na przełęczy Diatłowa" nawiązuje do tragedii.
  • Wydana przez polskie studio IMGN.pro gra "Kholat" nawiązuje do tragedii[7].
  • Album Sorni Nai zespołu Folk Doom Post-Metalowego Kauan nawiązuję do tragedii.

Przypisy

  1. Skocz do góry Скончался единственный выживший участник группы Дятлова (ros.). vz.ru, 2013-04-27. [dostęp 2014-01-02].
  2. Skocz do góry Последнего «дятловца» похоронили в братской могиле тургруппы (ros.). lenta.ru, 2013-05-04. [dostęp 2014-01-02].
  3. Skocz do góry Nikołaj Warsiegow, Natalija KO: Единственный выживший на перевале Дятлова: «Я должен был погибнуть десятым» (ros.). kp.ru, 2012-10-17. [dostęp 2014-01-02].
  4. Skocz do góry Donnie Eichar: Dead Mountain: The Untold True Story of the Dyatlov Pass Incident. Chronicle Books, 2013. ISBN 978-1452112749.
  5. Skocz do góry Zagadka rosyjskiego yeti. discoverychannel.pl. [dostęp 2014-12-21].
  6. Skocz do góry Andrzej Szaga: Tajemnica tragedii na przełęczy Diatłowa cz.II - rekonstrukcja. [dostęp 2016-04-10].
  7. Skocz do góry Kholat (PC), „GRY-Online.pl”, GRY-Online.pl [dostęp 2016-02-12].

Linki zewnętrzne[edytuj]

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • Odpowiedzi 2 tys.
  • Dodano
  • Ostatniej odpowiedzi

Top użytkownicy w tym temacie

  • fortyck

    2033

'The Dyatlov's Pass', a 682 pages research by Alexey Rakitin, is scheduled to come out of press on the 1st of February, 2013.

 

(Full title: 'The Dyatlov's Pass. The Mysterious Death of Sverdlovsk Tourists in February 1959, and the Atomic Espionage in the Soviet-Era Urals')

Where to order: http://www.russian-cards.ru/#!/~/product/category=0&id=12982008

 

 

423985_10200357037956479_328693438_n.jpg

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

If anyone's interested (like Erin and Carolyn, bless your hearts), my novel about the Dyatlov Pass incident is now available as an ebook from Amazon.

 

Already published in translation in Russia, where opinion on it is very much divided! In fact, I've been looking at various blogs and forums, and some people don't believe that I exist: they seem to think that Alan Baker is a pseudonym, and that I amactually the Russian mystery writer Boris Akunin. (I am not.) Anyway, if anyone enjoys it, I would greatly appreciate a few kind words on Amazon, if you're so inclined. You'd be surprised at how much positive reviews help.

http://www.amazon.co.uk/Dyatlov-Pass-ebook/dp/B00E5AWDA6/ref=sr_1_6?s=books&ie=UTF8&qid=1374804119&sr=1-6

 

972054_706651839360530_286662889_n.jpg

Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

  • fortyck zmienił(a) tytuł na Tragedia na Przełęczy Diatłowa (1 luty 1959 r.)
 Udostępnij


×
×
  • Dodaj nową pozycję...