Forty i obiekty nieistniejące (zburzone/zniszczone przez czas, ludzi, naturę)

[Atterdag]

Szkoda, że usunięty. Z chęcią dowiedziałbym się skąd te zdjęcia. Ja może podzielę się zbiorami wydobytymi z Narodowego Archiwum Cyfrowego - używam ich do porównań użytkowania terenu na wapiennych wzgórzach w Krakowie i okolicach - praca, praca, praca.

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-G-6785b-1.jpg

Pożar wciąż użytkowanego wówczas Fortu Benedykta

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-3087-1.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-3087-2.jpg

Widok na Fort Krakusa i zupełnie wyczyszczoną z roślinności okolicę

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-3085.jpg

Strasznie dziwne ujęcie. Szerokim kątem od Libanu, przez fort Krakus po... coś co wygląda jak ziemna bateria artyleryjska.

 

Poniżej zaś kilka zdjęć resztek "austryjackich fortyfikacji" w obrębie wzgórza i ich rozbiórka.

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-N-1021-6.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-3088-2.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-2352-2.jpg

 

Za moment jak odszukam wstawię więcej zdjęć z nieistniejących obiektów...

[Atterdag]

No to wklejam kolejne. Przepraszam za ten flood, ale wygodniej mi to rozbić na kilka wiadomości.

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-3082-2.jpg

Brama Fortu Kościuszki. Nieistniejąca.

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-U-3079-1.jpg

Mało znane ujęcie, znacznie teraz przekształconego Fortu Kościuszki.

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-W-2656-3.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-W-2656-6.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-W-2656-2.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-W-2656-4.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-W-2656-8.jpg

Arcyciekawe zdjęcia z rozbiórki umocnień pierścienia wewnętrznego.

 

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-W-2656-1.jpg

To zdjęcie to również zagadka. Jest podpisane jak powyższe iż pochodzi z rozbiórki pierścienia wewnętrznego, a przypomina jako żywo... Zwischenwerk piechoty.

 

To tyle na chwilę ;)

 

I wracamy póki można doedytować.

 

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-K-1261-4.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-K-1261-5.jpg

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-K-1261-2.jpg

Mało kto pamięta o tym iż jedno z prawobrzeżnych dzieł pierścienia wewnętrznego zaadaptowano dla potrzeb tworzonej rozgłośni i przekaźnika Polskiego Radia w Krakowie. Dla niedowiarków dowody.

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-K-1262-3.jpg

Dodatkowy rarytas. Instalacja masztu na samym dziele.

 

W zbiorach archiwum "leży" też pełna dokumentacja fotograficzna z wybuchu prochowni w Witkowicach. Ze względu na ich makabryczny charakter jednak ich wszystkich tu nie przytoczę.

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/SM0/SM0_1-W-760-18.jpg

Podpisano: Władze rządowe i wojskowe z wojewodą krakowskim Ludwikiem Darowskim (w środku z laską)i dowódcą O.K. V gen. Stanisławem Wróblewskim (czwarty z lewej) na miejscu katastrofy.

 

http://img.audiovis.nac.gov.pl/PIC/PIC_1-W-760-1.jpg

[Krydo]

Zdjecie "zagadka" z zołnierzami to fort Lasówka :!:

[Atterdag]

Dokładnie to obstawiałem - z racji funkcjonującego tam Hufca Pracy.

[Krydo]

Tylko, ze to zdjecie przedstawia fort Lasówka w okresie miedzywojennym. Był to wtedy obiekt wojskowy... przed elewacja bloku koszarowo bojowego stoi grupa zołnierzy. OHP to dopiero w latach komuny tam stacjonowało.

 

W arciwum jest bardzo duzo zdjec z błednymi podpisami :idea:

[Atterdag]

Hmmmm fakt, ale Junacki Hufiec Pracy brał udział w rozbiórce umocnień Krakowa, a na innym zdjęciu Fort Lasówka podpisany jest jako obóz tegoż hufca. To mnie zastanawia.

 

Zawsze jednak miło zobaczyć Lasówkę w czasach świetności.

[Atterdag]

Faktycznie. Ciekawa sprawa. Tak się zastanawiam czy nie znajdę zbiorów Kurierowych w sieci. Poszukam, który z fortów rzeczywiście się spalił.

[ttom]

Ja troszkę nie na temat... Czy ktoś był kiedyś w nieistniejącej już Prochowni w Toniach

Ślady po niej były jeszcze w latach 70tych. Później zniwelowali teren.

Wiem że było tam laboratorium amunicyjne.

Ostatnie ślady zniknęły zupełnie niedawno.

Ciekawi mnie brak jakichkolwiek wzmianek na jej temat.

[Krydo]

Może jakies szczegóły?

[ttom]

Przy rogu "jęzora" którym Zielonki wpijają się w Kraków

Jest tam skład kruszyw.Stoi dokładnie na miejscu Laboratorium.

Ja pamiętam tylko elementy ziemne-zniwelowane przy budowie zajezdni(zresztą nigdy

nieskończonej)

To że tam była Prochownia wiem od Dziadka.Wiem też że po wybuchu w Woli D.

Przebudowali Witkowicką -natomiast tej w Toniach -nie

Była ziemno-drewniana.

Widziałem oznaczenie na jednej z map.Na innych nie występuje...

[saladdin]

Pewnie wszyscy znają tę stronę, ale na wszelki wypadek dodam - są tu zdjęcia resztek fortu 8 Łobzów - ktoś miał więcej szczęścia niż MRu

Link:

http://www.twierdza.art.pl/fort_8_lobzow.htm

[Atterdag]

Wracając do wspomnianego szańca 14. Coś ciężko mi uwierzyć w jego widoczność na zdjęciach lotniczych. Nie wiem czy omyłkowo nie wzięliście za niego zwałowisko po starych wyrobiskach, których w tym rejonie było sporo.

 

Co do innych, nieistniejących fortów.

 

Poniżej kilka zdjęć porównujących stan z 1965 i 2009 roku.

 

http://img401.imageshack.us/img401/5899/212ee.jpg

FSch. 2 1/2

 

http://img59.imageshack.us/img59/8228/97961150.jpg

Nro. 9

 

http://img263.imageshack.us/img263/3964/54417006.jpg

Nro. 15

 

http://img249.imageshack.us/img249/37/stiii.jpg

St. III

[kuba]

Lokalizacja działki FS 14, ustalona na podstawie wielu map i planów:

 

Granica zachodnia: ul. Brodowicza i Kielecka.

Granica północna: północna granica nieruchomości (działek) położonych po północnej stronie ul. Sowińskiego.

Granica wschodnia: ul. Grunwaldzka.

Granica południowa: południowa granica nieruchomości (działek położonych po południowej stronie ul. Garczyńskiego.

 

W obrębie dawnej działki szańca znajdują się w całości dzisiejsze ulice: Sowińskiego, Garczyńskiego, Ordona. Wygląda to na miniaturowe „osiedle w osiedlu” (mam na myśli Osiedle Oficerskie), zbudowane w całości w obrębie działki fortecznej, być może jako jednofazowa realizacja.

 

Lokalizacja działki FS 14½:

Granica zachodnia: przecznica z ul. Zaleskiego w połowie jej długości, w południowej pierzei tej ulicy.

Granica północna: ul. Zaleskiego

Granica wschodnia: po osi północ-południe, na przedłużeniu ul. Supniewskiego

Granica południowa: ul. Mogilska.

[Atterdag]

O, czyli w geodezji chociaż ślad został. Zawsze to coś.

 

Kolejny, wspomniany wcześniej obiekt, prochownia w Witkowicach. Porównanie jak w poprzednich:

 

http://img841.imageshack.us/img841/3457/wit0.jpg

[Miro]

Czy ma ktoś z Was jakieś zdjęcia Fortu 9 Krowodrza, ale nie te z NAC bo z stamtąd posiadam. ?

[Krydo]

Jakie masz zdjecia z NAc-u? Mozna prosić o link?

[Tomek]

Przy NCK-u w Hucie jest wystawa zdjęć poświęcona mieszkańcom terenów na których powstała NH. Oto jedno ze zdjęć

 

 

To chyba jakieś elementy fortu Wanda?

[Alka]

ale forty były zbudowane raczej z czerwonej cegły.... przynajmniej większość

[Krydo]

To co widać na zdjeciu to sciana oporowa - miejsce na zbudowanie prowizorycznych ukryć dla załogi fortu w czasie działań wojennych.

[Frangern]

Ostatnio nurtuje mnie takie pytanie: jakie jest źródło nazwy bastionu I ½ - "Na Piasku'?

W Krakowie jest miejsce podobnie określane, przy Karmelickiej mamy kościół Nawiedzenia NMP na Piasku. Ale austriaccy wojskowi raczej nie inspirowali się akurat tym, tak mi się wydaje. Stąd moje pytanie. Czy w jakiejś pracy o twierdzy, ktoś próbował wyjaśnić źródło tej nazwy?

[bart]

Jakby ktoś chciał to można do obejrzenia wrzucam galerię z Lunety Grzegórzeckiej (wszystkie schrony otwarte)

 

https://picasaweb.google.com/107490831932630092592/Fort17LunetaGrzegorzecka

[fortyck]

Pożar hali Twierdzy Kraków na Grzegórzkach.

 

"Znika kolejny inżynieryjny zabytek"

 

Małgorzata Mrowiec

 

7 lipca 2024

 

 

Ponad 100-letni magazyn aprowizacyjny Twierdzy Kraków padł ofiarą pożaru.

 

Chodzi o jedną z hal w parku Grzegórzeckim, w rejonie ul. Skrzatów, zbudowanych w latach 1915-16.

 

W pożarze spłonął jej dach.

 

Osoby, które interesują się tym miejscem i znają jego historię, wskazują, że przecież to dziedzictwo, które należałoby chronić i zachować.

 

"Znika kolejny inżynieryjny zabytek Krakowa" - słyszymy.

 

Informację o pożarze przekazał radny miasta Łukasz Maślona, który z kolei dowiedział się o nim od mieszkańców.

 

Do pożaru doszło w czwartek w poprzednim tygodniu (jeszcze w czerwcu).

 

Jak się okazuje, Straż Pożarna nie była w stanie dojechać na miejsce, ponieważ dostępu do parku broni zamknięte na klucz ogrodzenie.

 

"Spłonęła kolejna część hali magazynowej w Parku Grzegórzeckim.

 

W trakcie dyżuru radnego mieszkańcy poinformowali mnie o braku możliwości dojazdu dla służb na teren parku.

 

Nie powinno tak być, bo to stwarza realne niebezpieczeństwo na przyszłość" - napisał radny na Facebooku, zamieszczając zdjęcia pogorzeliska otrzymane od mieszkańców.

 

Ponadto - co istotne - pożar strawił część zabytkowego obiektu (choć niewpisanego do rejestru zabytków).

 

Mowa tu bowiem o jednej z hal magazynów aprowizacyjnych Twierdzy Kraków (towarów suchych), będących elementem zespołu Kraftfahr - centrum służb związanych z transportem kołowym Twierdzy Kraków.

 

Hale - a właściwie wiaty magazynowe - zostały zbudowane w latach 1915-16.

 

Bardzo ładne, z drewnianą więźbą dachową, zaprojektowane z pietyzmem.

 

Stały przy bocznicach kolejowych.

 

Były to magazyny, w których składowano żywność, ale też inne materiały - np. tytoń.

 

Stąd produkty składowane w tych magazynach były rozwożone w odpowiednie miejsca Twierdzy Kraków częściowo koleją, a także samochodami.

 

Magazyny te były bardzo dobrze zachowane do lat dwutysięcznych.

 

Później zdarzył się tam pożar spowodowany przez piorun.

 

Z kolei gdy wykonywano ich inwentaryzację w 2010 roku - cztery z tych hal wciąż stały, jedna miała tylko zapadnięty dach po tamtym pożarze.

 

Z kolei rok temu odwiedzający to miejsce podczas spacerów badawczych zastali już tylko dwie hale "w przyzwoitym stanie", czyli posiadające jeszcze jakąś część dachu, ale żadna z hal nie była już nienaruszona jak jeszcze kilkanaście lat temu.

 

Teraz najnowszy pożar przyniósł kolejne zniszczenia.

 

Łukasz Maślona zareagował na informacje od mieszkańców o pożarze przygotowaną interpelacją do prezydenta Krakowa (ma datę 5 lipca).

 

Alarmuje w niej m.in., że istnieje problem z dostępem do parku Grzegórzeckiego.

 

"Na drodze dojazdowej postawiono metalowe ogrodzenie zamykane na klucz od strony ul. Skrzatów.

 

Doszło do niebezpiecznego zdarzenia w zeszłym tygodniu, gdy spłonął dach jednej z hal znajdujących się w parku.

 

3-krotnie wybuchały pożary, sprawę zgłoszono na Straż Pożarną, ale ta nie była w stanie wjechać na teren parku.

 

Bardzo proszę o wyjaśnienie tej sytuacji i kontakt z właściwymi służbami, celem zapobieżenia takim sytuacjom w przyszłości.

 

W mojej opinii warto podjąć dialog z władzami województwa, aby mieszkańcy mogli skorzystać z dojść do parku Grzegórzeckiego również przez teren będący w ich władaniu" - zaznacza też Łukasz Maślona w interpelacji przygotowanej w ostatni piątek.

 

Radny zwraca w niej też uwagę, że konieczne wydają się częstsze patrole Straży Miejskiej i Policji na tym terenie, ze względu na częste nocne libacje alkoholowe na terenie parku.

 

Pyta ponadto, czy w najbliższym roku planowane są jakiekolwiek prace związane z rewitalizacją parku Grzegórzeckiego, a jeśli tak, to jakie.

 

Radny Maślona podczas weekendu dostał jeszcze nową wiadomość od mieszkańców, że pogorzelisko zostało już posprzątane - przy czym nikt nie wie, kto to zrobił.

 

Park Grzegórzecki położony jest w rejonie ul. Skrzatów i obejmuje ponad 5 hektarów - dawny teren wojskowy.

 

Park wciąż czeka na realizację przygotowanej dla niego koncepcji zagospodarowania, obecnie gęsto zarośnięty i z niszczejącymi dawnymi zabudowaniami.

 

"Obszar przez lata pozostawiony w formie "oazy", do której ograniczony był dostęp ludzi co skutkuje dużą różnorodnością gatunkową.

 

Zdecydowaną większość bioróżnorodności tworzą duże ilości starych, niekiedy dziuplastych drzew wielu gatunków, oraz gęsty podszyt i obfite runo bogate w roślinne rzadkie na terenach miejskich.

 

W ubiegłych latach w ramach zadania z Budżetu Obywatelskiego wykonano m.in. uporządkowanie terenu w zakresie: usunięcia gruzu, kamieni, śmieci, liści, gałęzi, konarów oraz innych zanieczyszczeń; koszenia traw; usunięcia pozostałości latarni, wywozu zanieczyszczeń z budynków przewidzianych do zabezpieczenia, pielęgnacji drzewostanu, zabezpieczenia zabytkowych budynków.

 

W 2023 roku w ramach prowadzonych prac porządkowych wyburzone zostały również dwa budynki powojskowe" - opisuje na swojej stronie internetowej Zarząd Zieleni Miejskiej.

 

fot. FB Łukasz Maślona

fot. FB Łukasz Maślona

fot. FB Łukasz Maślona

fot. FB Łukasz Maślona

fot. FB Łukasz Maślona

fot. FB Łukasz Maślona

 

Żródło: https://krakow.naszemiasto.pl/pozar-hali-twierdzy-krakow-na-grzegorzkach-znika-kolejny/ar/c1-9747389?fbclid=IwY2xjawFvdKpleHRuA2FlbQIxMQABHdbwqqUliuGMX8Ox25DPz5qPKlGoMBBpZV6a0d22wejonBnwqN3VB8voZw_aem_woT5kbIy6sM1E8Oow4l7Cw

[fortyck]

Błąd urzędnika, wina dewelopera?

 

Sprawa zburzonego fortu ponownie przed sądem

 

Dawid Kuciński

 

10 pażdziernika 2024

 

fot. Krzysztof Kalinowski/LoveKraków.pl

 

Podczas rozprawy odwoławczej od wyroku skazującego dewelopera oraz architekta i kierownika budowy za zburzenie zabytkowego fortu, obrońcy oskarżonych dziwili się temu, dlaczego żadnych konsekwencji nie poniósł krakowski urzędnik.

 

Przy ul. Wybickiego na działce należącej do spółki Frax-bud znajdowały się elementy dawnej Twierdzy Kraków, a konkretnie Fort N-10 Prądnik Biały, który powstał na początku XX wieku.

 

W 2018 roku spółka wyburzyła obiekt, twierdząc, że nie wiedziała, iż to zabytek, a sprawą zajęła się prokuratora.

 

W postępowaniu przed sądem rejonowym Franciszek D., prezes spółki oraz jego syn Daniel D., zostali uznani za winnych nieumyślnego zniszczenia zabytku.

 

Sąd stwierdził, że działali wspólnie i w porozumieniu, nie sprawdzili, czy faktycznie mieli do czynienia z obiektem zabytkowym.

 

Kara: rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na trzy lata oraz grzywna w wysokości 50 tys. złotych per capita.

 

Oprócz tego skazani zostali architekt Grzegorz L. oraz kierownik budowy Krzysztof H.

 

Pierwszy mężczyzna zdaniem sądu miał poświadczyć nieprawdę w dokumentacji projektowej dla rozbiórki, drugi – wprowadzić do dziennika budowy nieprawdziwe dane.

 

Architekt został skazany na pół roku więzienia w zawieszeniu i 5 tys. kary grzywny, natomiast kierownik budowy został uniewinniony.

 

Od innych, mniej istotnych zarzutów mężczyźni zostali uniewinnieni, bądź czyny uległy przedawnieniu.

 

Wiedzieli, co burzą?

Pozostałości po forcie, kwiecień 2018

 

Do sądu okręgowego trafiły apelacje wszystkich stron.

 

Prokurator Małgorzata Nowotny domaga się zmiany kwalifikacji czynu i skazania deweloperów za umyślne działania.

 

Przekonywała, że w Krakowie inwestorzy muszą się liczyć z tym, że mogą mieć do czynienia z zabytkami.

 

Prokurator uważa, że Franciszek i Daniel D. są osobami doświadczonymi w budownictwie oraz posiadają odpowiednią wiedzę w tym zakresie.

 

– To nie było przypadkowe zniszczenie zabytku – powiedziała Małgorzata Nawotny.

 

Co więcej, prokurator chciała, aby ukarać właścicieli firmy jeszcze z innego paragrafu, wiążąc zniszczenie pozostałości pofortecznych przy ul. Wybickiego z uszkodzeniem całej Twierdzy Kraków.

 

Natomiast wymiar kary był dla śledczej satysfakcjonujący.

 

Jeśli zaś chodzi o architekta i kierownika budowy, to zdaniem prokuratury, powinni oni wiedzieć, że mają do czynienia z zabytkiem, a nie wiatami czy halami magazynowymi.

 

W tej sprawie padł wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy przez sąd I instancji.

 

Inwestor miał korygować urzędnika?

Adwokat Piotr Mucha w swojej apelacji domagał się uniewinnienia swojego klienta Damiana D.

 

Podkreślił, że w Krakowie deweloper jest łatwym celem, a opinia publiczna domaga się jego ukarania.

 

Natomiast nikt się nie zastanowił nad jedną rzeczą.

 

– Oskarżony miał zgodę administracyjną na rozbiórkę.

 

Faktycznie, wydaną na skutek błędu urzędniczego, ale jednak.

 

Nie można obciążyć obywatela błędem urzędnika – podkreślił mecenas.

 

Ale to nie wszystko, co zrobili inwestorzy.

 

Wcześniej, zdaniem prawnika, sprawdzili to, czy w ewidencji zabytków znajduje się jakikolwiek budynek leżący na ich nieruchomości, podobne czynności dokonali w Miejskim Systemie Informacji Przestrzennej.

 

– Co jeszcze powinni zrobić?

 

Zakwestionować zapisy w ewidencji i skorygować urzędników miejskich? – dopytywał obrońca.

 

Adwokat dodał, że skoro inwestorzy i budowlańcy siedzą na ławie oskarżonych, obok nich powinien zasiąść urzędnik.

 

Zwrócił uwagę również na absurd całej sytuacji.

 

– Co by było, gdyby nie otrzymał zgody na rozbiórkę?

 

Rozpatrywalibyśmy zarzut usiłowania zniszczenia zabytku? – zapytał.

 

W podsumowaniu adwokat skierował uwagę na błąd urzędnika i to, jak ulgowo został potraktowany oraz na oczekiwania wobec inwestorów: aby weryfikowali prawomocną decyzję administracyjną, a także poprawność ewidencji zabytków.

 

Oskarżony Daniel D. podkreślił, jak trudno w Krakowie zdobyć pozwolenia na realizację prac i jaki to długi proces.

 

– Tym bardziej uzyskanie takiej decyzji uświadamia inwestora, że może prowadzić prace – stwierdził.

 

Podobnie argumentował obrońca Franciszka D., przypominając, że początkowo fort nie miał być zburzony.

 

Jednak, gdy okazało się, że nie jest w żadnym spisie, a urząd dał zielone światło, zmienił koncepcję.

 

– Oskarżony nie miał świadomości, że to zabytek.

 

A gdyby chciał działać niezgodnie z prawem, bezcelowe byłoby uprzedzenie urzędu, że będzie rozbiórka – stwierdził mecenas.

 

W toku postępowania niektórzy ze świadków dziwili się, że kierownik budowy z wykształceniem technicznym nie rozpoznał od razu zabytku.

 

Jego obrońca stwierdził, że taki zarzut byłby słuszny, gdyby stał tam Zamek Królewski na Wawelu, a nie pozostałości po fortach, zabudowane i przemianowane na warsztat.

 

Podobnie tłumaczył obrońca architekta.

 

– Oskarżony miał trzy dokumenty: dziennik budowy, mapkę ewidencyjną i akt administracyjny, na podstawie którego, mógł realizować prace rozbiórkowe.

 

I co miał zrobić?

 

Powiedzieć inwestorowi, że nie będzie wykonywał tych prac?

 

Dodatkowo nie miał takiego doświadczenia, żeby poznać, że rozbiera pozostałości po forcie – zaznaczył adwokat.

 

Fort został odbudowany i w połowie tego roku otrzymał pozwolenie na użytkowanie.

 

Jego realizacja była warunkiem otrzymania zgody na prowadzenie dalszych etapów inwestycji deweloperskiej w tym miejscu.

 

Natomiast wyrok w sprawie zapadnie 22 października.

 

Żródło: https://biznes.lovekrakow.pl/aktualnosci/blad-urzednika-wina-dewelopera-sprawa-zburzonego-fortu-ponownie-przed-sadem_58546.html?fbclid=IwY2xjawF0f-pleHRuA2FlbQIxMQABHdCWA_ocjmppHE2YzPrw1oeqoi-MnU_R5CyCyRjj6PbztVd7fQ7YS_khRQ_aem_F9-ILeYXRLzE4dIMFo2eCA